مینا آتشی/صبا: سیدمجید پوراحمدی از مدیران باسابقه حوزه فرهنگ و هنر کشور است که سال‌ها در سمت‌های مختلف مدیریتی از جمله مشاور وزیر و اکنون مدیرعاملی صندوق اعتباری هنر، نقش فعالی در سیاست‌گذاری و حمایت از هنرمندان ایفا کرده است. او در مدت مدیریت خود بر صندوق اعتباری هنر، با رویکردی مبتنی بر شفافیت، عدالت فرهنگی و گسترش خدمات حمایتی، تلاش کرده ساختار صندوق را به نهادی کارآمد و پاسخگو در برابر نیازهای جامعه هنری تبدیل کند.

او در گفت‌وگو با خبرنگار صبا به تشریح نگاه حمایتی صندوق از هنرمندان به‌ویژه در حوزه موسیقی، جزئیات تازه درباره هنرکارت، روند شناسایی هنرمندان در سراسر کشور، نحوه احراز فعالیت هنرمندان و رویکرد صندوق در زمینه شفاف‌سازی پرداخته است.

 نگاه صندوق اعتباری هنر تا چه اندازه حمایتی است، و این حمایت برای هنرمندان موسیقی به چه شکل است؟

همان‌طور که می‌دانید صندوق اعتباری هنر یا مؤسسه حمایت از هنرمندان، نویسندگان، روزنامه‌نگاران و فعالان قرآن و عترت، با هدف ارائه حمایت‌های پایه‌ای از جمله بیمه‌های تأمین اجتماعی و بیمه‌های درمان تأسیس شده است. بالطبع در درون این جامعه بزرگ یعنی اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه، اهالی موسیقی هم بخشی از این بدنه هستند و ما هر برنامه‌ای که برای همه عزیزان فعال در فرهنگ و هنر داریم، به همان نسبت برای اهالی موسیقی هم که بخش مهمی از مجموعه اعضای ما هستند، داریم. این بخش شامل حمایت‌های پایه از جمله بیمه‌های تأمین اجتماعی، بیمه‌های درمان، پرداخت تسهیلات و حمایت‌های مختلف معیشتی و درمانی است. همچنین در کنار این حمایت‌ها، موضوعات مختلفی در قالب طرح‌های متفاوت داریم. بخش خدمات صندوق از طریق هنرکارت به همه هنرمندان ارائه می‌شود، که یعنی طیف گسترده‌ای از هنرمندان عزیز صندوق از جمله اهالی موسیقی از این خدمات استفاده می‌کنند.

 صندوق اعتباری هنر درگاه بیمه هنرمندان است. چه اقداماتی برای تسهیل شرایط زندگی و فعالیت هنرمندان، به‌ویژه در مناطق محروم و نواحی انجام گرفته است؟

اساساً صندوق هنر با هدف پوشش‌های بیمه‌ای تأسیس شده است. به تدریج، با توسعه خدمات، فعالیت‌ها و حمایت‌ها، بخش‌های مختلفی به آن اضافه شد اما هدف اصلی، موضوع حمایت‌های بیمه‌ای است.
در حال حاضر، بیش از شصت‌وشش هزار نفر از اعضای صد هزار نفری صندوق به تأمین اجتماعی معرفی شده‌اند تا از خدمات بیمه‌ای استفاده کنند. در اینجا دولت از طریق صندوق، بخشی از هزینه‌های بیمه هنرمندان را تقبل می‌کند. به همین دلیل هنرمندان مایل‌اند از مسیر صندوق بیمه شوند. صندوق عملاً تبدیل شده به مسیر اصلی بیمه هنرمندان؛ ضمن اینکه کسانی که از مسیر صندوق بیمه می‌شوند، با عنوان بیمه فرهنگ و هنر بیمه می‌شوند، در حالی که اگر خود فرد اقدام کند، بیمه او ذیل مشاغل آزاد قرار می‌گیرد. این تفاوت باعث شده هنرمندان علاقه‌مند باشند از مسیر صندوق بیمه شوند و به عضویت صندوق درآیند.

وضعیت هنرکارت‌ها در حال حاضر چگونه است؟ آیا همه هنرکارت‌ها به هنرمندان تحویل داده شده‌اند یا هنوز در فرایند صدور هستند؟

مسئله هنرکارت از سال ۱۳۹۸ شکل گرفت. در زمانی که اتفاقات کرونا پیش آمد، منابعی از سازمان برنامه اخذ کردیم تا به هنرمندان پرداخت شود. لازم بود همه هنرمندان حساب مشترکی داشته باشند تا بتوانیم مبالغ را واریز کنیم. به همین دلیل تفکر تأسیس یک کارت مشترک ایجاد شد. به تدریج این مدل تبدیل شد به محصولی به نام هنرکارت؛ که هم کارت هویتی هنری است و هم کارت بانکی که از طریق یکی از بانک‌های عامل کشور صادر می‌شود.
این کارت مسیر ارتباط مالی بین هنرمندان و صندوق هنر است. در حال حاضر بیش از ۳۵۰۰ خدمت از انواع خدمات فروشگاهی، اقامت، تخفیف و سایر امکانات روی این کارت فعال است. هنرمندان در سطوح مختلف از این کارت استفاده می‌کنند. ضمن اینکه به عنوان کارت هویتی، در جاهای مختلف قابل ارائه است و به نوعی شناسنامه یا کارت ملی هنرمندان تلقی می‌شود.

با توجه به اینکه بانک عامل صادرکننده کارت‌ها در یک‌سال‌ونیم اخیر در مسیر ادغام قرار گرفت، ما از قبل اقدامات پیشگیرانه انجام دادیم و با بانک‌های مختلف وارد مذاکره شدیم تا جایگزین مناسب انتخاب شود. هنر کارت ویژگی‌هایی دارد که هر بانکی قادر به تولید آن نیست؛ از جمله داشتن عکس و مشخصات فردی و هنری دارنده کارت. بسیاری از بانک‌ها این ویژگی‌ها را ندارند. ما اصرار داریم این ویژگی‌ها حفظ شود، چون کارت باید کارت هویت هنری باشد. همچنین خدماتی که روی کارت وجود دارد بسیار متنوع است و باید توسط بانک جدید پشتیبانی شود.
در حال حاضر شرکت «هنرکارت» ذیل صندوق فعالیت دارد و با بخش‌های مختلف قرارداد می‌بندد تا خدمات جدید به کارت اضافه شود.

برای مثال، خرید اقساطی و تخفیفی کالاها از طریق این کارت انجام می‌شود. به‌زودی پس از جمع‌بندی نهایی مذاکرات با بانک‌های جدید، کارت‌های جدید فعال خواهند شد. در حال حاضر نیز با توجه به ادغام بانک عامل در بانک ملی، خدمات بدون مشکل ادامه دارد و هیچ شکایتی از سوی هنرمندان گزارش نشده است.

صندوق اعتباری هنر چگونه هنرمندان مناطق محروم و دورافتاده به‌ویژه هنرمندان شهرستان‌ها یا استان‌هایی مثل سیستان و بلوچستان را شناسایی می‌کند؟

 مسیر ورود به صندوق یک مسیر اصلی تعریف شده است. خود وزارت ارشاد یک شبکه گسترده دارد؛ دفاتر و ادارات کل در همه استان‌ها و ادارات شهرستان‌ها وجود دارد و در تهران هم نظارت مرکزی برقرار است. در استان‌ها یک نماینده صندوق داریم که امور جذب اعضا را انجام می‌دهد. افراد از طریق بدنه ادارات شهرستان‌ها شناسایی می‌شوند. هنرمند مراجعه می‌کند، فرم‌هایی تهیه می‌شود و پرونده او به استان می‌رود. سپس کارگروه بررسی اعضا که شامل کارشناسان خبره و متخصص مرتبط با رشته هنری فرد است، شرایط او را بررسی می‌کند و در صورت تأیید، به تهران معرفی می‌شود و عضو صندوق می‌شود.
در کنار مسیر اصلی، ما برنامه‌های دیگری هم داریم. یکی از طرح‌های جدید تحت عنوان «فرا تهران» است. تیم ما به استان‌ها سفر می‌کند و تمام شهرستان‌ها را بازدید می‌کنیم تا هنرمندان ضعیف و محروم شناسایی شوند. حتی اگر عضو صندوق نباشند، در همان سفر ثبت‌نام می‌شوند.
مسیر سوم، مسیر معرفی توسط معتمدین است؛ افرادی که مرجع و مورد اعتماد هستند و یا هنرمندان بنام محلی که افرادی را که می‌شناسند، معرفی می‌کنند. سیستم کارشناسی ما مدارک افراد را بررسی می‌کند و در صورت کامل بودن، فرد به عضویت صندوق درمی‌آید.

برای هنرمندان فعال در عرصه هنر که درآمد ثابت ندارند، چگونه احراز فعالیت و استمرار بیمه انجام می‌شود؟

 ما دو بخش موضوع هنر و هنرمند داریم. یکی خود هنر که فرد آموزش دیده و مهارت دارد، و دیگری کسب‌وکار از هنر، یعنی اینکه فرد از مهارت خود درآمد کسب می‌کند. دولت و صندوق روی هنرمندانی که اشتغال و ارتزاقشان از هنر است، تمرکز دارند. این هنرمندان تحت حمایت بیمه‌ای صندوق هستند.
در بیمه‌های اجباری، اگر فرد از شغل خارج شود بیمه قطع می‌شود. در مشاغل آزاد نیز احراز شغلی لازم است. بنابراین هر سه سال یک بار، از اعضا مدارک فعالیت هنری درخواست می‌شود تا ادامه بیمه تأمین شود.
برخی افراد ممکن است سال‌ها در حوزه هنر فعالیت نکنند، ولی هنوز بیمه دریافت کنند. این احراز، راهکاری برای شناسایی افراد غیر فعال است و تاکنون بسیار مؤثر بوده است.

شفافیت صندوق تا چه حد رعایت می‌شود و آیا گزارش‌ها در دسترس عموم است؟

شفافیت یکی از اصول اصلی ماست. هر زمان هر کسی نگاه کند، مسیر فعالیت‌ها روشن و قابل رصد است. در سه سال گذشته، بررسی صورت‌های مالی صندوق نشان داده برای اولین بار، حسابرسان و بازرسان قانونی گزارشات را مطلوب ارزیابی کردند. یعنی عملکرد صندوق در حوزه مالی و فعالیت‌ها کاملاً مطابق قوانین و مقررات بوده است. اکثر گزارش‌ها و اسناد روی سایت صندوق موجود است؛ شامل اسامی بیمه‌شدگان، بیمه تکمیلی، اساسنامه، آیین‌نامه‌ها و گزارش‌های مالی. همه پرداختی‌ها و منابع ورودی و خروجی صندوق مشخص است و بیش از ۹۰ درصد فعالیت‌ها به صورت الکترونیک انجام می‌شود و قابل رصد و شفاف است.

 نکته پایانی یا پیامی برای هنرمندان و فعالان رسانه دارید؟

 خوشحالیم که در مجموعه خبری صبا حضور پیدا کردم و با همکاران و فعالان رسانه دیدار داشتیم. صندوق همیشه آماده همکاری و پاسخگویی به خبرنگاران و فعالان رسانه است. هم‌اکنون بیش از ۱۱ هزار خبرنگار در مجموعه صندوق عضو هستند و ما در خدمت همه آنان خواهیم بود.